Bạn đã từng nghe đến Chùa Bà Thiên Hậu Đồng Tháp – nơi lưu giữ hơn 100 năm văn hóa và tín ngưỡng người Hoa ngay giữa lòng Sa Đéc chưa?
Không chỉ là nơi linh thiêng để hành hương, ngôi chùa này còn sở hữu kiến trúc Trung Hoa đặc sắc hiếm thấy. Từ mái ngói âm dương đến tượng lưỡng long tranh châu, mọi chi tiết đều cuốn hút.
Mình sẽ cùng bạn đi sâu vào từng lớp ý nghĩa, từng nghi lễ đặc trưng và nét văn hóa đang sống mãnh liệt nơi đây.
Giới thiệu về Chùa Bà Thiên Hậu Đồng Tháp
Chùa Bà Thiên Hậu Đồng Tháp, hay còn gọi là Thất Phủ Thiên Hậu Cung, tọa lạc tại số 143 Trần Hưng Đạo, phường 1, TP. Sa Đéc. Ngôi chùa được cộng đồng người Hoa gốc Phúc Kiến xây dựng từ cuối thế kỷ 19 và vẫn giữ được vẻ uy nghiêm sau hơn một thế kỷ tồn tại.
Chùa là nơi thờ phụng Thiên Hậu Thánh Mẫu, vị thần bảo vệ người đi biển, được người Hoa xem là nữ thần hộ quốc, tế dân.
Mình thấy điều đặc biệt là chùa không chỉ gắn bó với cộng đồng người Hoa mà còn trở thành điểm hành hương quen thuộc của người dân địa phương và du khách bốn phương.
Kiến trúc đặc trưng của Chùa Bà Thiên Hậu Đồng Tháp
Chùa được xây dựng theo kiểu chữ Thiên (天), nổi bật với mái ngói âm dương uốn lượn, tượng trưng cho sự hòa hợp của trời và đất. Mái chùa còn được trang trí bằng hình ảnh lưỡng long tranh châu, cùng các tượng tiên – Phật theo tích truyện Trung Hoa, mang đậm dấu ấn văn hóa người Hoa.
Nguyên vật liệu dùng để xây dựng chủ yếu được chuyển từ Trung Quốc sang, bao gồm gạch, đá, gỗ quý. Theo mình tìm hiểu, phần khung chính không có kèo mà sử dụng đòn tay ráp mộng chịu lực trên các cột gỗ tròn, tạo nên một kết cấu vững chắc nhưng vẫn thanh thoát.
Sân chùa rộng rãi, có cây cảnh, hàng rào bao quanh, tạo cảm giác yên bình dù nằm ngay trung tâm thị xã.
Những nhân vật được thờ tại chùa và ý nghĩa tâm linh
Tâm điểm chánh điện là bàn thờ Thiên Hậu Thánh Mẫu, người có công cứu giúp người đi biển tránh nạn. Bên phải chánh điện thờ Bà Kim Huệ, mẹ Thiên Hậu, bên trái là Ông Địa và Bạch Hổ Sơn Thần.
Ngoài ra, chùa còn thờ Phật Di Đà, Quan Âm Bồ Tát và Quan Thánh Đế Quân, phản ánh sự hòa quyện giữa Phật giáo và tín ngưỡng dân gian Trung Hoa.
Thiên Hậu Thánh Mẫu – bảo hộ người đi biển.
Quan Âm Bồ Tát – thờ tại chùa Bà.
Sự đa dạng trong hệ thống thờ tự này cho thấy Chùa Bà Thiên Hậu không chỉ là nơi cúng bái mà còn là điểm giao thoa giữa nhiều dòng tín ngưỡng.
Lễ hội lớn tại Chùa Bà Thiên Hậu và các nghi thức truyền thống
Mỗi năm, chùa tổ chức hai lễ lớn vào ngày 23/3 và 09/9 âm lịch, tương ứng với ngày sinh và ngày hóa của Thiên Hậu Thánh Mẫu. Đây là dịp để người dân và du khách cùng hướng về cội nguồn, cầu bình an, sức khỏe.
Các nghi thức diễn ra gồm:
- Tắm Bà
- Vía Bà
- Thỉnh Bà hàng cung
Không khí lễ hội sôi động, thu hút hàng ngàn lượt người đổ về chùa. Nếu bạn từng tham gia, chắc hẳn sẽ không quên cảm giác náo nhiệt nhưng vẫn rất thiêng liêng này.
Vai trò của người Hoa Phúc Kiến trong việc xây dựng và gìn giữ chùa
Người Hoa gốc Phúc Kiến là lực lượng chủ lực trong việc xây dựng chùa vào cuối thế kỷ 19. Ban đầu, chùa được dựng bằng tre lá, sau này được trùng tu vào năm 1886 bằng vật liệu kiên cố.
Từ đó đến nay, bốn bang người Hoa gồm Quảng Đông, Triều Châu, Hẹ và Phúc Kiến thay phiên nhau quản lý, giữ gìn và lo việc hương khói.
Người Hoa Phúc Kiến – xây dựng – Chùa Bà.
Bốn bang – quản lý – Chùa Bà.
Mình cảm nhận rõ sự gắn kết cộng đồng trong từng chi tiết của ngôi chùa.
Chùa Bà Thiên Hậu Đồng Tháp trong đời sống văn hóa – du lịch
Không chỉ là nơi thờ phụng, Chùa Bà còn là điểm đến văn hóa – du lịch nổi bật tại Sa Đéc.
Nhiều du khách chọn chùa là nơi dừng chân để hiểu hơn về văn hóa người Hoa tại miền Tây. Đặc biệt, chùa gần các địa điểm nổi tiếng khác như nhà cổ Huỳnh Thủy Lê, làng hoa Sa Đéc, thuận tiện cho lịch trình khám phá.
Nếu bạn muốn tìm một nơi kết hợp giữa tâm linh và văn hóa, thì chùa là lựa chọn khó bỏ qua. Mình gợi ý kết hợp chuyến đi này với một số trải nghiệm nổi bật ở miền Tây để hiểu hơn về vùng đất sen hồng.
So sánh Chùa Bà Sa Đéc với các chùa Bà khác ở miền Nam
Ở TP.HCM hay các tỉnh lân cận đều có chùa Bà, nhưng theo mình, Chùa Bà tại Sa Đéc vẫn giữ được kiến trúc nguyên bản nhất.
Trong khi nhiều chùa đã hiện đại hóa phần nào, chùa ở Đồng Tháp vẫn giữ được:
- Cấu trúc gỗ nguyên thủy
- Kiểu mái âm dương cổ
- Trang trí truyền thống Trung Hoa
Các nghi lễ và phong tục cũng được giữ gìn kỹ lưỡng, tạo nên bản sắc riêng khó lẫn.
Hướng dẫn tham quan Chùa Bà Thiên Hậu Đồng Tháp
Địa chỉ: 143 Trần Hưng Đạo, P.1, TP. Sa Đéc
Thời gian nên đi: Mùa lễ hội (tháng 3 & 9 âm lịch) hoặc dịp đầu năm
Lưu ý khi tham quan:
- Ăn mặc kín đáo
- Không làm ồn trong khu vực chánh điện
- Có thể xin lộc và dâng hương
Bạn cũng nên kết hợp tham quan các điểm du lịch lân cận để chuyến đi thêm phần trọn vẹn.
Kết luận
Nếu bạn từng đi qua Sa Đéc mà chưa ghé Chùa Bà Thiên Hậu Đồng Tháp, thì đó là một thiếu sót lớn. Hãy chia sẻ cảm nhận, đặt câu hỏi hoặc khám phá thêm tại DVtech.vn để biết thêm nhiều điểm đến thú vị nhé!
